Waarom zonnebrandcrème voor jouw hond of kat?
Net als mensen kunnen honden en katten zonnebrand oplopen na (langdurige) blootstelling aan zonnestralen. Symptomen van zonnebrand bij uw huisdier kunnen rode, schilferige of droge huid zijn maar ook verlies van haren. Later kunnen er wondjes en korstjes ontstaan.
Het zonlicht heeft een aantal onzichtbare effecten op de huid: op celniveau (het DNA wordt aangetast) en op het afweersysteem in de huid. Bij zonnebrand ontstaan er door de ultraviolette straling (UV) kleine beschadigingen die leiden tot herstel of mutatie van cellen. UV-licht zorgt ook voor schade van het collageen in de huid met een verminderde elasticiteit als gevolg. Het gevolg van ernstige beschadiging leidt tot celdood, het loslaten van ontsteking stimulerende stofjes en verminderde functie van de afweercellen in de huid.
Uiteindelijk kan overmatige blootstelling aan UV-licht, herhaalde of ernstige zonnebrand leiden tot ontwikkeling van huidkanker. Plaveiselcelcarcinoom (SCC) bij de hond en kat is één van de bekendste vormen van huidkanker (zo’n 15% van de huidtumoren van de kat en 5% bij de hond). Ook kan UV-licht bij bepaalde immuun gemedieerde en auto-immuun huidaandoeningen als trigger werken. De klachten kunnen dan verergeren in bepaalde maanden van het jaar wanneer de blootstelling aan zonlicht toeneemt.
Ultraviolette straling
De straling van de zon is samengesteld uit lichtdeeltjes, ook wel fotonen genoemd. Elke foton heeft een bepaalde golflengte (uitgedrukt in nanometer). Eén nanometer (nm) is super klein, namelijk slechts een miljardste van een meter. De golflengte van een foton bepaalt of het lichtdeeltje zichtbaar is en op welke manier we het waarnemen.
De lichtdeeltjes met een golflengte tussen 100-400 nm is de straling die we ultraviolette (UV-)straling noemen en is onzichtbaar. Naast UV-straling onderscheiden we blauw licht (450 nm), geel licht (580 nm), rood licht (620 nm) en infrarood licht (>700 nm). Infrarood licht kunnen we net als UV-licht niet met het blote oog zien, wel voelen we deze stralen als warmte. Een infrarood lamp wordt dan ook vaak gebruikt voor medische doeleinden, bv tijdens de recovery na narcose of als verwarming van een nest puppies of kittens.
UV-straling kan verder verdeeld worden in UV-A, UV-B en UV-C stralen. Niet elk soort UV-straling bereikt de aarde even goed. Ozon in de ozonlaag speelt een belangrijke rol bij bescherming tegen UV-straling uit de zon. Ozon kan namelijk UV-stralen filteren.
- UV-A (320-400 nm): dringt diep door in de huid, tot in de lederhuid. (zie afbeelding hieronder) en wordt niet tegengehouden door de ozonlaag. UV-A straling kan ook door glas heen komen. Het veroorzaakt niet direct DNA-schade maar maakt radicalen los in de huid die na blootstelling aan UV-straling alsnog DNA-schade kunnen veroorzaken.
- UV-B (280-320 nm): dringt door in de opperhuid, tot op de basaallaag (zie afbeelding hieronder). Daar bevinden zich de ‘stamcellen’ van de opperhuid. UV-B straling kan wel direct DNA-schade veroorzaken. Als de stamcellen in de basaallaag (stratum basale) geraakt worden dan kan er huidkanker ontstaan. De hoeveelheid UV-straling dat de aarde bereikt is afhankelijk van de dikte van de ozonlaag.
- UV-C (100-280 nm): vanwege de korte golflengte dringt UV-C straling niet door in de huid. De ozonlaag houdt bovendien ook UV-C straling tegen.
SPF
SPF staat voor Sun Protection Factor. Deze factor bepaald de mate en effectiviteit van bescherming tegen zonnebrand. De SPF zegt dus niks over tijdsduur of blootstelling aan zonlicht. Er wordt aangenomen dat het beschermende vermogen van een zonnebrandcrème maximaal 2 uur aanhoudt. Het is daarom aan te bevelen om regelmatig zonnebrandcrème aan te brengen.
De mate van bescherming hangt af van de SPF waarden. Producten met een lage of matige bescherming hebben een SPF van 6-10 en 15-25. SPF 30-50 geeft een hoge bescherming en SPF 50+ een zeer hoge bescherming.
Zink oxide
De reden waarom je beter géén humane zonnebrandcrème voor dieren kunt gebruiken is dat deze producten bijna altijd zink oxide bevatten. Zink oxide is een mineraal dat vaak aan zalfjes en huidverzorgingsproducten wordt toegevoegd om brandwonden op de huid te voorkomen of behandelen. Zink is één van de belangrijkste mineralen voor de huid en heeft een grote invloed bij de aanmaak van nieuwe cellen.
Echter als zink oxide via de bek wordt ingenomen door oplikken van bepaalde producten kan dit milde tot ernstige bijwerkingen teweegbrengen. Bij orale inname kan zink oxide dus giftig zijn voor uw huisdier. Voorbeelden van bijwerkingen: bloedarmoede, misselijkheid, hoesten, irritatie van bek, slokdarm of maag maar ook koorts, braken en diarree.
Zonnebrandcrème voor dieren
Er bestaan niet veel zonnebrandcrème producten voor de hond of kat. De twee meest geadviseerde en gebruikte producten zijn de Maxani Suncare cream en Dermoscent SunFREE (affiliate links). Beide hebben SPF 30+ en zijn waterafstotend.
Maxani Suncare
Hydraterende zonnebrandcrème zonder zink oxide met SPF 30+. Geschikt voor hond, kat, paard, konijn en knaagdier. Bevat effectieve en veilige zonnefilters voor huisdieren, zonder parfum. De crème is waterafstotend. Verkrijgbaar in 30 en 100 ml verpakking.
Dermoscent SunFREE
Zonnebrandcrème voor hond en kat met SPF 30+. Deze crème is waterafstotend en 100% natuurlijk. Het blijft goed op de huid zitten en geeft zo een goede bescherming. Bij sommige dieren kan de crème huidirritatie geven en is verwijdering lastig omdat het te goed plakt.
Wanneer te gebruiken
In principe heeft het lichaam meerdere manieren om zich te beschermen van invloeden van buitenaf. De huidbarrière en vetlaag van de opperhuid maar ook de vacht zijn hier voorbeelden van.
Bescherming tegen de zon is aan te raden bij:
- Dieren met witte of licht gekleurde vacht
- Dieren met alopecia en/of kale plekken
- Haarloze rassen (hond en kat)
- Lichaamsdelen zonder pigment: zoals littekenweefsel, chirurgische wonden maar ook dieren met vitiligo of lupus
- Onvoldoende beschermde huid op dun behaarde gebieden zoals oren, neus, buik, liezen.
- Honden of katten met auto-immuun aandoeningen (die kunnen verergeren na blootstelling aan UV-licht) bv cutane lupus en pemphigus
- Dieren met zonnebrand
Naast bovenstaande indicaties is het belangrijk om zonnebrandcrème te gebruiken als de zonkracht (UV-index) hoger is dan 3. De zonkracht geeft de hoeveelheid UV-licht aan dat de aarde bereikt.
De zonkracht wisselt per seizoen en neemt toe hoe hoger de zon staat. De hoeveelheid UV dat de aarde bereikt is ook afhankelijk van de aanwezigheid van wolken, hoeveelheid ozon in ozonlaag en aanwezigheid van vocht of stof in de lucht. Over het algemeen wordt geadviseerd om de felle zon tussen 12-15 uur te vermijden.
Bronvermelding:
– Dermoscent Training Module Sun Protection
– Small Animal Dermatology (Hnilica)
– vetinfo.com
– ESAVS Dermatology course II
– rivm.nl
