Wat is een biologische behandeling?
Bij een biologische behandeling wordt er gebruik gemaakt van biologische (grond)stoffen in plaats van chemische stoffen. Over het algemeen bestaan deze biologische stofjes uit eiwitten of peptiden. Een peptide kan als bouwsteen gebruikt worden bij de aanmaak van eiwitten.
Hoewel de eiwitten en peptiden voor biologische behandelingen in laboratoria gemaakt worden zijn ze niet ‘kunstmatig’. Na toediening in het lichaam, worden de eiwitten afgebroken tot aminozuren en kunnen zij weer gebruikt worden voor de opbouw van andere eiwitten. Ze worden als het ware gerecycled ♻ .
Meestal zijn dergelijke biologische behandelingen daarom niet belastend voor het lichaam (nieren, lever) omdat ze niet zoals medicatie gemetaboliseerd en geëlimineerd hoeven te worden.
Actieve en passieve immuuntherapie
Er zijn meerdere manieren om immuun gemedieerde aandoeningen zoals huidallergieën te behandelen. Bij de behandeling van atopie (omgevingsallergie) wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen immuuntherapie en symptomatische behandeling. Lees meer over immuuntherapie bij atopie in het artikel ‘Behandeling van atopie: immuuntherapie‘.
Immunotherapie ofwel immuuntherapie is een behandeling met als doel om het immuunsysteem goed te laten functioneren. In de humane geneeskunde wordt er meestal over immuuntherapie bij kanker gesproken.
In het algemeen wordt een onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve immuuntherapie.
Voorbeelden van actieve immuuntherapie zijn vaccinaties en allergeen-specifieke immuuntherapie (ASIT), ook wel desensibilisatie genoemd. Bij deze vorm van behandeling wordt het lichaam frequent aan kleine hoeveelheden van de stofjes waar de hond overgevoelig op reageert blootgesteld. Met als doel om een reactie van het afweersysteem uit te lokken en ervoor te zorgen dat de allergische reactie geneutraliseerd wordt. Desensibilisatie bij honden met atopie wordt al jaren met succes ingezet en is de enige behandelingsvorm waarbij we kunnen proberen de oorzaak aan te pakken.
Bij passieve immuuntherapie worden er ook stofjes toegediend, alleen hebben de stofjes een direct effect zonder dat het afweersysteem hoeft te reageren. Bijvoorbeeld bij mensen die zelf geen antilichamen kunnen aanmaken, wordt er gebruik gemaakt van passieve immuuntherapie. Deze patiënten krijgen via een infuus antistoffen toegediend. Er bestaan veel soorten antistoffen, ook wel immunoglobulinen of antilichamen genoemd. Een van de nieuwste vormen van behandeling via passieve immuuntherapie is de toediening van monoclonale antilichamen. Deze antilichamen hebben een target (doel) waar zij direct op werken zonder tussenkomst van andere mechanismen.
Monoclonale antilichamen
Antilichamen worden door plasmacellen (geactiveerde B-lymfocyten) gemaakt. Monoclonale antilichamen (mAbs) zijn antilichamen gericht tegen één specifiek antigen. Over het algemeen verwijzen mAbs naar een type eiwit dat in een laboratorium wordt gemaakt en zich aan specifieke doelwitten in het lichaam kan binden. Elk monoclonaal antilichaam is zo gemaakt dat het slechts aan één antigen of doelwit bindt. Er bestaan mAbs die gericht zijn tegen micro-organismen, tumorcellen, cytokines of receptoren.
Door deze specifieke antilichamen toe te dienen kunnen we bepaalde ziekten, tumoren, cellen of signaalstofjes aanpakken. In de humane geneeskunde worden vele type mAbs gebruikt. Ook in de diergeneeskunde zijn deze antilichamen in opkomst. De eerste mAb therapie voor honden was Cytopoint®. Later is er voor honden en katten met osteoarthritis een behandeling met mAbs ontwikkeld ter verlichting van pijn (Librela en Solensia).
Cytopoint®
Voor de behandeling van atopische dermatitis (omgevingsallergie) bij de hond wordt Cytopoint® al een aantal jaar gebruikt. Het is een mAb behandeling dat specifiek gericht is tegen interleukine 31 (IL-31). Dat is een signaalstofje (cytokine) dat een rol speelt bij de ontstekingsreactie en het ontstaan van jeuk. Cytopoint® bindt zich na toediening aan IL-31 waardoor dit stofje niet aan de cel kan hechten en voor jeuk kan zorgen. Bij allergische honden komen er grote hoeveelheden IL-31 vrij. Door behandeling met Cytopoint® wordt de jeuk op een nauwkeurige en veilige manier geremd.
In het onderstaande filmpje kun je in het kort zien wat er bij de allergische ontsteking gebeurd en hoe Cytopoint® werkt. De Cytopoint® injectie is speciaal voor honden gemaakt en zal daarom niet bij katten werken en kan zelfs gevaarlijk voor katten zijn!
Bijwerkingen
De behandeling met Cytopoint® is veilig en kent weinig bijwerkingen. Sloomheid, braken en diarree zijn niet frequent, mild en van voorbijgaande aard.
Het afweersysteem wordt niet onderdrukt zoals met andere anti-jeuk medicatie en de lever en nieren worden niet belast doordat de eiwitten door het lichaam gerecycled worden.
Een mogelijke bijwerking is de per injectie toegediende eiwitten een afweerreactie uitlokken. In het ‘gunstige’ geval worden de monoclonale antilichamen onschadelijk gemaakt. In het ergste geval zal herhaalde toedieningvan Cytopoint® tot een allergische reactie leiden. Deze kan goed behandeld worden met corticosteroïden. Helaas kan Cytopoint® daarna bij deze hond niet meer ingezet worden als anti-jeuk behandeling.
Een andere kanttekening bij het gebruik van monoclonale antilichamen is de gevolgen van de behandeling op de lange termijn. Afhankelijk van het ‘doelwit’ van de behandeling kan men gissen naar de eventuele gevolgen. Bij Cytopoint® werken de antilichamen tegen IL-31. Dit stofje is een klein onderdeel van het immuunsysteem en bijbehorende reacties. Het is niet bekend wat het tegenwerken van dit stofje op de lange termijn voor neveneffecten kan hebben.
De behandeling en kosten
Cytopoint® werkt snel en is een veilige behandeling. De jeuk wordt meestal binnen 8 uur geremd maar soms kan het wat langer duren. Als uw hond niet zoals verwacht of gehoopt heeft gereageerd op de eerste injectie, is het zeker aan te raden om nog een tweede injectie te ‘proberen’. Bij een aantal honden zien we pas na de tweede injectie een goede reactie. Tevens kan het zijn dat uw hond nét iets meer nodig heeft en gelukkig kunnen we indien nodig de dosering veilig verhogen.
De injectie werkt tussen de 4 en 8 weken. Dit hangt onder andere af van de ernst van de allergie, de patiënt, het jaargetijde, de dosering, andere behandelingsvormen, etc etc.
Dosering
In Europa gebruiken we een andere dosering dan in Amerika. De startdosering is 1 mg per kilogram lichaamsgewicht. Cytopoint® is verkrijgbaar als injectievloeistof in flesjes van 10 mg, 20 mg, 30 mg en 40 mg. Bij honden boven de 40 kg moeten we flesjes combineren. Bij honden lichter dan 3 kg is het ook even puzzelen. Er zit geen conserveringsmiddel in de flacon dus na aanprikken moet de inhoud meteen gebruikt worden.
Cytopoint® 10 mg → hond 3-10 kg
Cytopoint® 20 mg → hond 10-20 kg
Cytopoint® 30 mg → hond 20-30 kg
Cytopoint® 40 mg → hond 30-40 kg
Kosten
Wat kost zo’n injectie nou eigenlijk? Er is geen adviesprijs voor dit medicijn en elke dierenartsenpraktijk kan zelf de prijs bepalen. Om toch een indicatie te geven van de kosten, staan hieronder voorbeeldprijzen. Aan deze prijzen kunnen vanzelfsprekend geen rechten ontleend worden.
Het kan zijn dat je voor dezelfde injectie bij de ene dierenartspraktijk goedkoper uit bent dan bij de andere. Maar wat krijg je voor je geld? Wordt de injectie door de assistent of dierenarts gegeven? Is het prikje en klaar of wordt de hond nagekeken en effect van de behandeling geëvalueerd? Bij sommige praktijken wordt er ook een consultprijs of injectietoeslag in rekening gebracht.
Bij de behandeling met Cytopoint® kun je denken aan de volgende prijzen:
10 mg €75-90
20 mg €100-115
30 mg €130-145
40 mg €150-165
Voorbeeld rekensom:
Een hond van 25 kg krijgt de injectie van 30 mg. Deze werkt 4 weken en kost 130 euro per maand. Maar krijgt de hond de 40 mg injectie (150 euro) en die werkt 6 weken, dan kost de behandeling +/- 100 euro per maand. Afhankelijk van de dosering en prijs kan een iets hogere dosering dus langer werken én goedkoper zijn.
