Bultjes bij huisdieren
Er zijn vele oorzaken voor bultjes bij huisdieren. Een bult kan in de huid zitten maar ook onder de huid.
Op basis van de inhoud van de bult kunnen we 16 groepen vormen. Denk dan aan bloed, serum, pus, ontstekingscellen, vet, calcium, pigmentcellen en verschillende type tumorcellen.
Bij honden en katten zien we soms ook blauwe bultjes. In dit artikel lees je meer over de mogelijke oorzaken van blauwe bultjes bij de kat en wat je het beste kunt doen.
Heeft jouw kat een bult(je)? Dan is het altijd aan te raden om bij de dierenarts langs te gaan.
Bereid je voor op vervolgonderzoek, want het is in bijna alle gevallen niet mogelijk om op basis van tast of het uiterlijk de diagnose te stellen. De dierenarts kan voorstellen om een dunne naald aspiratie biopt te nemen of om de bult te verwijderen en op te sturen voor weefselonderzoek (histopathologie).
Een blauw bultje, dat’s best gek
Dat klopt, blauwe bultjes zien we niet zo vaak. Ze kunnen in en rondom de oren gezien worden maar ook elders op het lichaam. De blauwe kleur wordt meestal veroorzaakt door een toename van pigment. De bultjes kunnen goed- of kwaadaardig zijn. Het is daarom ook aan te raden om naar de dierenarts te gaan voor het stellen van een diagnose en verdere behandeling.
Eén van de meest voorkomende oorzaak van blauwe bultjes bij de oren bij katten is ‘cystoadenomatosis‘. Bij sommige katten zien we ook blauwe bultjes op de kin, rondom de ogen of lippen.
Blauwe bultjes op andere plekken op het lichaam kunnen gepigmenteerde huidtumoren zijn. De meest voorkomende zijn melanoom en basaal cel tumor. In het artikel ‘Meest voorkomende huidtumoren (kat)‘ lees je meer over de basaal cel tumor.
In dit artikel lees je meer over cystoadenomatosis bij de kat.
Blauwe bultjes in de oren
Blauwe bultjes in de gehoorgang of rondom de oren is een typisch beeld van ‘cystoadenomatosis‘. In het Nederlands noemen we deze aandoening ook wel: ceruminaalklier hyperplasie.
Cystoadenomatosis van de oren bij katten is een zeldzame, niet-kankerachtige aandoening die de cerumineuze klieren in de gehoorgang aantast. Deze klieren zijn verantwoordelijk voor de productie van oorsmeer.
De blauwe bultjes in de gehoorgang en rondom de oren zijn eigenlijk soort van blaasjes gevuld met vocht (cystes). Daar komt ook de Engelse benaming vandaan: ‘cystomatosis’ betekent de aanwezigheid van meerdere cystes.
Cystoadenomatosis: ‘cyst’ (holte met vocht) – ‘adeno’ (klier) – ‘matsis’ (abnormale groei)
Oorzaak
De exacte oorzaak is niet bekend. Bij sommige katten kan de abnormale groei van cerumenklieren het gevolg zijn van een chronische oorontsteking. Bij andere katten speelt er een genetische component een rol. De Abessijn en Perzische kat lijken er vaker last van te hebben. Echter wordt deze aandoening veruit het meeste bij de gewone huis-tuin-keuken-kat gezien (Europese korthaar). Ook lijken katers een hoger risico te hebben.
Uiterlijk
Bij deze aandoening zien we de vorming van meerdere blauw-grijze of zelfs paarse cystes/bultjes in de huid. De blaasjes variëren van grootte en kunnen ook samenvloeien en één grote massa vormen.
Locatie
De typische plek op het lichaam is rondom de oren: bij de gehooringang, op de oorschelp (binnenzijde) en in de gehoorgang zelf. Bij meer dan 80% van de katten zien we dat beide oren mee doen.
In 2021 is er een publicatie verschenen waarin beschreven werd dat er bij zo’n 7% van de katten met cystoadenomatosis ook kleine blauwe bultjes rondom de ogen, bek (incl. lippen) en anus gezien werd.
Klachten
Veel katten met enkele bultjes hebben hier geen pijn of last van. Echter zien we ook regelmatig dat de blauwe bultjes de gehoorgang kunnen blokkeren. Hierdoor ontstaat een (chronische) oorontsteking waardoor de kat klachten kan ontwikkelen zoals jeuk, irritatie, toename van oorsmeer of een infectie met bacteriën/gisten.
Risico op kanker
Cellen met een verhoogde celdeling of abnormale groei kunnen verder ‘ontsporen’ en tumoreus ontaarden: er ontstaat een tumor. Een blauw bultje kan zich in de verloop van tijd verder ontwikkelen naar een tumor. Dit kan een goed- of kwaadaardige tumor van de cerumenklieren zijn. Het is ook mogelijk dat een goedaardige tumor uiteindelijk kwaadaardig wordt.
Lees meer over tumoren in de uitwendige gehoorgang van de kat in het artikel ‘Tumoren in de gehoorgang‘.
In een recente studie werden 57 katten met cystoadenomatosis onderzocht (retrospectief). Zo’n 12% van de katten met dit probleem bleek uiteindelijk een kwaadaardige tumor te hebben. In 71,4% was dit een ontstoken adenocarcinoom. In de overige katten werd een mastceltumor of plaveiselcelcarcinoom ontdekt. Je leest meer over deze twee tumoren in het artikel ‘Meest voorkomende huidtumoren (kat)‘.
Diagnose en behandeling
In meeste gevallen wordt de diagnose gesteld op basis van de karakteristieke klachten: blauwe bultjes/cystes in en rondom de oren.
De definitieve diagnose wordt gesteld door een stukje van de bult, of bij voorkeur de hele bult, op te sturen voor weefselonderzoek (histologie). Met dit onderzoek kunnen ook gepigmenteerde tumoren uitgesloten of gevonden worden.
Qua behandeling zijn er diverse opties afhankelijk van de ernst en klachten die de kat ervaart.
- Afwachten en monitoren*
- Lokale behandeling met corticosteroïden (zalf)
- Aanprikken van cystes
- Cauterisatie (wegbranden)
- Cryochirurgie (bevriezen)
- Chirurgische verwijdering
- Laserchirurgie
De meeste behandelingen zullen onder narcose moeten plaatsvinden. Ook zien we regelmatig dat na verwijdering er weer nieuwe bultjes kunnen ontstaan.
*Het afwachten en monitoren is alleen bij specifieke gevallen aan te raden, na goed overleg met de dierenarts. Voor mij zou dit enkel betekenen als er 1-2 bultjes zitten en de kat heeft er geen last van. Monitoren betekent periodiek foto’s maken en de bultjes opmeten. Indien er voor deze optie gekozen wordt, dan is het aan te raden om met huidverzorgingsproducten de huid te ondersteunen ter preventie van ontstekingen en infecties. Denk bijvoorbeeld aan Maxani Regular wipes om de huid 1-2x per week schoon te maken.
Gezien de lokalisatie is het niet altijd mogelijk om de behandeling door de eigen dierenarts te laten uitvoeren. Doorverwijzing naar een dierenarts-specialist chirurgie (bv KNO-chirurg*) of dermatoloog kan dan nodig zijn. Zij kunnen met speciale apparatuur en veel kennis en ervaring de voor- en nadelen van de verschillende behandelingsopties bespreken en vervolgens de behandeling uitvoeren.
We zien echter ook regelmatig dat er na verwijdering weer nieuwe bultjes kunnen ontstaan.
*Er bestaat niet echt een aparte opleiding tot KNO-chirurg. Meeste dierenarts-specialisten chirurgie hebben ruime ervaring op dit gebied.
De meest bekende KNO-chirurgen in NL zijn Gert ter Haar (klik hier) en Annika Haagsman (klik hier).
