Wanneer verliest een hond of kat teveel haren?
Dat hangt natuurlijk van meerdere factoren af. Bij mensen wordt een grens van ongeveer 100-200 haren per dag aangehouden als ‘normaal’. Bij honden en katten bestaat zo’n richtlijn niet.
Een hond of kat verliest sowieso teveel haren als er geen vacht meer over blijft en er kale plekken ontstaan.
Bij sommige honden en katten wordt er een duidelijke seizoensgebonden vachtwissel in het voor- en najaar gezien (‘de rui’), andere honden verharen het hele jaar door. Tijdens de normale rui kunnen er plukken haren in huis rondvliegen en het dier veel haren verliezen maar er mogen dus geen kale plekken ontstaan.
Heb je het idee dat jouw hond of kat teveel haren verliest? Of heeft jouw dier een van de volgende symptomen, neem dan contact op met de dierenarts of een professionele vachtverzorger:
- De rui verloopt anders dan normaal (trimsalon)
- Vilt en klitten (trimsalon)
- Kale plekken (dierenarts)
- Schilfers en jeuk (dierenarts)
- Verandering van gedrag (dierenarts)
- Andere symptomen zoals veel drinken, overgewicht, sloomheid (dierenarts)
Kattentrimmer in de buurt?
Kijk op de website van Perfectekat.nl voor een overzicht met kat- en vachtvriendelijke kattentrimmers
Hondentrimmer in de buurt?
Kijk op de website van de beroepsvereniging ABHB voor een overzicht met hondentrimmers
Konijnentrimmer in de buurt?
Kijk op de website Konijnenvachtverzorging.nl
Haargroeicyclus
Haren worden in de haarzakjes (haarfollikels) in de lederhuid gevormd. De groeicyclus wordt beïnvloed door factoren van binnenuit maar ook van buitenaf. Denk aan omgevingsfactoren (zoals daglengte en temperatuur), hormonen, voeding, genetica en de algehele gezondheid van het dier. Belangrijke hormonen zijn geslachtshormonen, glucocorticoïden, groeihormoon en melatonine.
De vacht bij alle honden en katten wordt volgens een mozaïek patroon vervangen. Dat betekent dat de haarzakjes niet allemaal in dezelfde groeifase zitten. Als dit wel zo zou zijn, dan zou het dier al z’n haren tegelijkertijd verliezen en weer opnieuw moeten aanmaken. Het dier is dan kwetsbaar voor invloeden van buitenaf. Het kost ook teveel energie om de gehele vacht in één keer te verwisselen.
De haargroeicyclus bestaat uit 5 fasen waarbij sommige fasen verder onder te verdelen zijn in aparte fasen.
Fasen:
– Groeifase (Anagen)
– Overgangsfase (Catagen)
– Rustfase (Telogen)
– Haarloze rustfase (Kenogen)
– Haaruitvalfase (Exogen)
Haargroei en de ontwikkeling van de haarzakjes zijn complexe processen. Er kan veel mis gaan met de haargroeicyclus doordat deze beïnvloed wordt door talloze factoren. Bij veranderingen van elk van de groeifasen kan het resultaat zijn dat er geen haren meer groeien en het dier kaal wordt. Er bestaan veel medische oorzaken voor kaalheid. De haarzakjes kunnen ook geen haren vormen als er een tekort aan voedingsstoffen of onvoldoende doorbloeding van de huid (ischemie) is. Ook kunnen er kale plekken of een dunnere vacht ontstaan door invloed van mensen, denk hierbij aan verkeerde vachtverzorging (materialen, frequentie, methoden etc.). In het artikel ‘Help, mijn hond of kat verhaart enorm!‘ lees je meer over overmatig haarverlies, vachtverzorging en voedingssupplementen ter ondersteuning in de ruiperiode.
In het artikel ‘Help, mijn hond wordt kaal!’ lees je meer over alopecia bij de hond zoals soorten alopecia en oorzaken. Er bestaan drie varianten van het medische probleem waarbij honden of katten acuut abnormaal veel haren verliezen met verminderde beharing en kaalheid als gevolg.
Abnormaal haarverlies bij de hond en kat
- Telogen defluxion
- Post-partum telogen defluxion
- Defluxion is een verouderde Engelse benaming van plotselinge haaruitval
Anagen defluxion
Bij anagen defluxion verliest een dier spontaan haren doordat er tijdens de groeifase (anagen) ‘iets’ met de haren gebeurd. Een andere benaming is anagen effluvium.
Oorzaak: bijzondere gebeurtenis/omstandigheid
Voorbeelden: infectieuze ziektes, hormonale aandoeningen, stofwisselingsziektes, medicijnen om kanker te behandelen (antimitotische medicijnen)
Kenmerk: haarverlies ontstaat acuut, c.q. binnen enkele dagen na de gebeurtenis
Bij bovengenoemde situaties wordt de groeifase van de haren beïnvloed waardoor er afwijkingen van de haarzakjes en haarschacht ontstaan.
Deze vorm van overmatig haarverlies met kaalheid is zeldzaam bij honden. Bij katten is er nog minder over bekend.
Telogen defluxion
Bij telogen defluxion verliest een dier spontaan haren doordat alle haren tegelijkertijd in de rustfase (telogen) terechtkomen. Een andere naam voor dit probleem is telogen effluvium.
Oorzaak: stressvolle gebeurtenis
Voorbeelden: hoge koorts, dracht, shock, ernstige ziekte, operatie, medicijnen, narcose
Kenmerk: de kaalheid ontstaan binnen 1-3 maanden na de stressvolle gebeurtenis
Bij bovengenoemde gebeurtenissen ervaart het lichaam bij bepaalde individuen zoveel stress waardoor de groeifase abrupt gestaakt wordt. De anagene haren komen allemaal via de catagene fase in de telogene fase terecht. De haargroei kost veel energie en als een dier ziek is dan heeft het lichaam energie nodig om te herstellen. De vacht is dan niet belangrijk: het lichaam geeft stofjes af waardoor de haren plots stoppen met groeien
Post-partum telogen defluxion
Post partum is de periode ná de bevalling van de teef of poes (partus is de medische term voor bevalling).
Bij post-partum telogen defluxion is eigenlijk geen echte ziekte. Meeste honden hebben namelijk enige mate van haarverlies na de bevalling. Tijdens de dracht zorgen de langdurig hoge concentraties progesteron ervoor dat haren niet uitvallen. Hierdoor zullen veel haren in hetzelfde groeistadium terecht komen: de rustfase (= telogene fase).
Als de teef of poes melk gaat geven, vallen de haren uit. Dit begint meestal met een dunne vacht en later plekken met complete kaalheid. Voorkeursplek: flanken.
De haren beginnen 8-12 weken na de bevalling weer te groeien. Als de kaalheid zich verder blijft uitbreiden of het dier heeft andere symptomen, is verder onderzoek noodzakelijk.
Diagnose en behandeling
Bij alle varianten wordt de diagnose gesteld o.b.v. de anamnese, lichamelijk onderzoek en trichoscopie. Bij trichoscopie worden plukjes haren onder de microscoop nagekeken (trichogram).
Er is geen behandeling noodzakelijk omdat de haren spontaan terug groeien na verloop van tijd. Mocht je het idee hebben dat jouw huisdier extra ondersteuning nodig heeft, neem dan contact op met een dierenarts of voedingsdeskundige.
