Honden en katten met omgevingsallergie (canine atopische dermatitis, feline atopic skin syndrome) kunnen overgevoelig reageren op pollen van diverse planten en huisstofmijten. In dit artikel lees je meer over de planten waar dieren vaak allergisch voor kunnen zijn. Let op: het gaat hier niet over planten die contact allergieën en dermatitis kunnen veroorzaken. Bij elke plant vind je informatie over de bloeiperiode, verspreiding in Nederland en eventuele bijzonderheden. Onderaan de pagina vind je meer informatie over kruisreacties tussen planten.
Via de linkjes (in rood) wordt je doorverwezen naar de website van Flora van Nederland. Daar kun je meer lezen over de planten en vind je extra foto’s en filmpjes.
Inhoudsopgave
Graspollen
Vooral in de zomer zijn er veel graspollen in de lucht aanwezig. De kans op kruisreacties met andere graspollen is zeer groot. Lees meer over kruisreacties onderaan deze pagina.
Beemdlangbloem
– Schedonorus pratensis
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Meerjarige grassoort
– Bloeiperiode: juni – augustus
– Verspreiding: door heel Nederland; deze soort houdt van voedselrijke, vochtig tot nattere bodem en is te vinden in bermen en graslanden
Engels raaigras
– Lolium perenne
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Bloeiperiode: juni – september
– Verspreiding: door heel Nederland; incl. weilanden, sportvelden en speelgazons
Handjesgras
– Cynodon dactylon
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Bloeiperiode: juli – september
– Verspreiding: op zonnige, droge en zandige plaatsen, vaak langs grote rivieren (Maas, Waal) en zuidelijke duinen (provincie Zeeland en Zuid-Holland)
Grote Vossenstaart
– Alopecurus pratensis
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Eerste grassoort die samen met Fluitenkruid vroeg in het jaar bloeit. De Grote Vossenstaart lijkt erg op Timotheegras, echter bloeit die later in het jaar (vanaf juni)
– Bloeiperiode: maart – juni, augustus – oktober
– Verspreiding: door heel Nederland, met name in graslanden, uiterwaarden, dijken, bermen en lichte loofbossen (vochtige, mild kalkrijke grond)
Kropaar
– Dactylis glomerata
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Sterk allergeen
– Bloeiperiode: april – augustus
– Verspreiding: door heel Nederland; droge graslanden, bermen, bouwterreinen en verlaten akkers
Rogge
– Secale cereale
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Sterk allergeen
– Bloeiperiode: eind mei – juli
– Verspreiding: bijna heel Nederland; wordt gebruikt in de akkerbouw. Met name Noord-Brabant, Overijssel, Drenthe, Gelderland en delen van Limburg
Timotheegras
–Phleum pratense
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Lijkt op de Grote Vossenstaart
– Bloeiperiode: juni – augustus
– Verspreiding: door heel Nederland
Veldbeemdgras
– Poa pratensis
– Grassenfamilie (Poaceae)
– Meerjarige grassoort
– Bloeiperiode: mei – juni
– Verspreiding: door heel Nederland; komt van nature voor maar wordt ook in grasmengsels voor gazons en sportvelden gebruikt
Boompollen
Meeste bomen uit deze groep bloeien aan het einde van de winter en begin van het voorjaar. In het artikel ‘Boompollenallergie bij hond en kat‘ vind je nog meer informatie.
Abeel
– Populus alba (Witte Abeel)
– Wilgenfamilie (Salicaceae)
– Bloeiperiode: maart – april
– Verspreiding: deze boom wordt aangeplant in parken, grote tuinen, als laanboom en in productiebossen
Berk
– Betula pendula (Ruwe Berk)
– Berkenfamilie
– Vaak te herkennen aan de witte bast
– Bloeiperiode: eind maart – begin mei
– Verspreiding: bijna heel Nederland (vrijwel in alle loofbossen met voedselarme bodem)
Beuk
– Fagus sylvatica
– Napjesdragersfamilie (Fagaceae)(zoals de Eik en Tamme Kastanje)
– Weinig allergeen
– Bloeiperiode: april – mei
– Verspreiding: bijna heel Nederland; meeste Beuken zijn aangeplant
Cypres
– Cupressus sempervirens
– Cipresfamilie (Cupressaceae)
– Bloeiperiode: januari – april
Es
– Fraxinus excelsior
– Olijffamilie (Oleaceae)
– Licht allergeen
– Bloeiperiode: maart – april
– Verspreiding: rivierengebied en in bossen met beekjes (ooibossen, oevers van wateren). Maar de boom is ook veel aangeplant (bv lanen) dus vandaar in feite in heel Nederland te vinden
Hazelaar
– Corylus avellana
– Berkenfamilie
– Deze struik produceert erg veel pollen
– Bloeiperiode: januari – maart
– Verspreiding: door heel Nederland
Iep
– Ulmus minor (Gladde Iep)
– Iepenfamilie (Ulmaceae)
– Bloeiperiode: maart – april
Katwilg
– Salix viminalis
– Wilgenfamilie (Salicaceae)
– Struikvormige wilgensoort
– Bloeiperiode: maart-april
(soms eerder bij een zachte winter)
– Licht allergeen
– Verspreiding: bijna heel Nederland. Vooral te vinden bij oppervlaktewater.
Liguster
– Ligustrum vulgare (Wilde Liguster)
– Olijffamilie (Oleaceae)
– Meerjarige struik met witte bloemen
– Vrucht, bladeren en bast zijn giftig voor mensen
– Bloeiperiode: mei – juli ?
– Verspreiding: bijna heel Nederland; met name kustprovincies, Utrecht en Zuid-Limburg
Olijf
– Olea europaea
– Olijffamilie (Oleaceae)
– Bloeiperiode: april – juni ?
Plataan
– Platanus×hispanica
– Plataanfamilie
– Bloeiperiode: eind april – mei
– Verspreiding: grote delen van Nederland; deze boom wordt vooral als laanboom en in parken aangeplant. Met name te vinden in de randstad, Friesland, Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en regio Nijmegen-Arnhem
Zwarte Els
– Alnus glutinosa
– Berkenfamilie
– Bloeiperiode: januari – maart
– Verspreiding: door heel Nederland; voorkeur voor natte plaatsen zoals aan waterkanten
Kruidenpollen
Meeste planten uit deze groep bloeien in de zomer en begin najaar. Vooral de pollen van Alsemambrosia en Bijvoet veroorzaken bij mensen veel klachten en worden bestempeld als ‘sterk allergeen’. Een aantal van deze planten kunnen kruisreacties veroorzaken met andere planten. Bijvoorbeeld: een hond of kat is allergisch voor pollen van de Alsemambrosia maar kan ook reageren op de pollen van de Bijvoet.
Alsemambrosia
– Ambrosia artemisiifolia
– Composietenfamilie
– Zeer sterk allergeen
– Bloeiperiode: augustus – oktober
– Verspreiding: komt van nature niet voor in Europa (inheems in Amerika). Tegenwoordig komt dit kruid verspreid in Nederland voor. Tevens wordt Alsemambrosia zaad weleens in vogelzaad gevonden. Op plekken waar vogels gevoerd worden kan de plant gaan groeien
Bijvoet
– Artemisia vulgaris
– Composietenfamilie
– Sterk allergeen
– Bloeiperiode: juli – september (vooral augustus)
– Verspreiding: door heel Nederland; langs wegen, in bermen en braakliggende terreinen
Brandnetel
– Brandnetelfamilie (Urticaceae)
– Meerjarige vaste plant
– Bloeiperiode: juni – oktober
– Verspreiding: door heel Nederland
Klein glaskruid
– Parietaria judaica
– Brandnetelfamilie (Urticaceae)
– Beschermde plant (Rode lijst)
– Bloeiperiode: mei – oktober
– Verspreiding: komt voor op oude muren die met kalkspecie zijn gemetseld (stadsmuren, kademuren). Vooral in rivierengebied, in de randstad, provincie Zeeland, regio Nijmegen, Den Bosch, Breda, Eindhoven en Maastricht
Koolzaad
– Brassica napus
– Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae)
– Bloeiperiode: april – augustus, oktober – december
– Verspreiding: door heel Nederland, voornamelijk als landbouwgewas (grote velden met gele bloemen) maar ook in bermen
– Gemakkelijk te verwarren met Raapzaad (klik op de afbeelding hieronder voor uitleg, zie bijschrift)
Melganzevoet
– Chenopodium album
– Amarantenfamilie
– Eenjarige zomerbloeier
– Bloeiperiode: juli – september
– Verspreiding: door heel Nederland; m.n. open stukken grond (bv bouwterrein)
Schapenzuring
– Rumex acetosella
– Duizendknoopfamilie
– Meerjarige plant
– Bloeiperiode: mei – oktober
– Verspreiding: bijna heel Nederland; m.n. kalkarme, zure en droge graslanden (vaak alleen geschikt voor beweiding van schapen)
Smalle weegbree
– Plantago lanceolata
– Weegbreefamilie (Plantaginaceae)
– Bloeiperiode: mei – oktober
– Verspreiding: door heel Nederland; incl. paden en wegen. Deze plant is vaak in de buurt van de Grote Brandnetel te vinden
Stekend loogkruid
– Salsola kali
– Amarantenfamilie
– Eenjarige zomerbloeier
– Bloeiperiode: juni – september
– Verspreiding: duinen en langs het strand
Kruisreacties tussen pollen
Binnen de allergologie wordt er vaker gesproken over kruisreacties. Een kruisreactie betekent dat het afweersysteem geen onderscheid kan maken tussen verschillende allergenen. Allergenen zijn eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken. Het afweersysteem kan bijvoorbeeld pollen van verschillende planten niet onderscheiden. In de praktijk betekent dit dat een hond of kat bijvoorbeeld allergisch is voor pollen van Timotheegras maar ook kan reageren op pollen van een andere grassoort. Het afweersysteem ziet het ene stofje voor het andere stofje aan en reageert hier na blootstelling op. Kruisreacties kunnen ook bij voedselovergevoeligheid voorkomen. Lees daar meer over in het artikel ‘Kruisreacties en kruisbesmetting‘.
Bij honden en katten met een omgevingsallergie is het belangrijk om kruisreacties in beeld te brengen en hier bewust van te zijn, met name bij het interpreteren van allergietesten en advies voor immuuntherapie. Bij het samenstellen van de immuuntherapie kunnen we ook gebruik maken van eventuele kruisreactiviteit. Hierdoor hoeven er minder stofjes in de therapie toegevoegd te worden en kunnen de kosten daardoor lager zijn.
| Kruisreacties grassen | |
|---|---|
|
Diverse grassoorten |
kans op kruisreactie met andere planten uit Grassenfamilie (Poaceae) is zeer groot, bv. Timotheegras, Veldbeemdgras, Kropaar, Rogge, Grote Vossenstaart etc. |
| Kruisreacties bomen | ||
|---|---|---|
|
Abeel |
mogelijkheid tot kruisreactie tussen bomen van het Populus-geslacht, bv. diverse Populieren |
kruisreactie met Wilgen (Salix) en bomen uit Berkenfamilie is gedocumenteerd |
|
Berk |
kans op kruisreactie met andere bomen uit de Berkenfamilie is zeer groot, bv. Els, Beuk, Hazelaar, Haagbeuk |
|
|
Cypres |
kans op kruisreactie met andere bomen uit de Cupressaceae-familie is zeer groot, bv. Ceder, Jeneverbessen |
|
|
Es |
kans op kruisreactie met andere bomen uit de Oleaceae-familie is zeer groot, bv. Olijfboom, Liguster, Sering |
|
|
Hazelaar |
kans op kruisreactie met andere bomen uit de Betulaceae-familie is zeer groot, bv. Berk, Els, Beuk, Haagbeuk |
|
|
Liguster |
kans op kruisreactie met andere bomen uit de Oleaceae-familie is zeer groot, bv. Olijfboom, Es, Sering |
|
|
Plataan |
kans op kruisreactie met andere Plataan-sooten is groot |
| Kruisreacties kruiden | ||||
|---|---|---|---|---|
|
Melganzevoet |
sterke kruisreactie met andere Chenopodiaceae/Amaranthaceae, bv Alsemambrosia, Stekend loogkruid |
andere planten uit Amarantenfamilie, bv Stekend loogkruid |
||
|
Stekend loogkruid |
andere planten uit Amarantenfamilie, bv Melganzevoet (Chenopodium) |
Engels raaigras (Lolium) |
Olijfboom (Olea) |
Tuinbingelkruid (Mercurialis) |
|
Alsemambrosia |
andere ambrosia-soorten |
Bijvoet (Artemisia) |
Hoewel veel planten uit dezelfde familie op elkaar kunnen lijken qua eiwitstructuur, is er geen duidelijke kruisreactiviteit tussen:
- Brandnetels en glaskruid-soorten uit dezelfde Urticacae-familie
