Niets aan te doen, of toch wel?
In het artikel Ichthyosis bij de hond kun je meer lezen over deze schilferige huidaandoening.
De klachten ontstaan door foutjes in de verhoorning: de vorming van de opperhuid incl. vetlaag tussen de huidcellen en het loslaten van de verhoornde huidcellen. Er zijn rasverschillen maar vrijwel alle hondenrassen met ichthyosis hebben last van overmatige schilfering.
Honden met ichthyose hebben een defecte huidbarrière, droge huid en zijn gevoeliger voor het krijgen van huidinfecties. Er zijn dermatologen die denken dat sommige individuen met ichthyose ook gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van atopische dermatitis.
Als het ziektebeeld zich beperkt tot milde of matige schilfering, zal het dier geen hinder ondervinden van deze huidaandoening. Wel is het raadzaam om een hond met ichthyose op een of meerdere manieren te ondersteunen.
Behandeling ichthyose
Doordat er in de genen iets fout gaat, kunnen we honden met ichthyose niet genezen. Maar we kunnen ze wel ondersteunen en de symptomen behandelen.
Het doel van de behandeling is het herstellen van de barrièrefunctie van de opperhuid (in het bijzonder het stratum corneum) en overmatige schilfering tegen te gaan. Voor alle vormen van ichthyosis heeft topicale behandeling de voorkeur. Deze behandeling bestaat uit meerdere pijlers:
- Overmatige schilfering tegengaan
- Huid hydrateren, verzorgen en verzachten
- Indien van toepassing: (preventieve) behandeling van bijkomende huidinfectie
Overmatige schilfering tegengaan
Zoals je in het artikel Seborroe bij de hond kunt lezen, is seborroe een term waarmee dierenartsen bepaalde klachten van de huid beschrijven. Met seborroe beschrijft de dierenarts alle klachten die worden veroorzaakt door problemen met de verhoorning en vorming van vetten van opperhuid. Meestal zijn dit schilfers (seborroe sicca) maar dit kunnen ook een vette vacht (seborroe oleosa) of combinatie van droge en vette huid (met of zonder ontstekingen) zijn. Honden met ichthyose hebben een vorm van seborroe: de droge vorm (seborroe sicca).
Veel medicinale shampoos zijn in te delen in groepen: Allergie, Infectie en Seborroe.
Voor de behandeling van ichthyose kunnen we kiezen voor anti-seborroe shampoos. Deze shampoos werken op twee verschillende manieren, afhankelijk van de werkzame ingrediënten en samenstelling.
Keratolytisch en keratoplastisch
Het doel van anti-seborroe shampoos is de verhoorning te normaliseren. Dit kan bewerkstelligd worden door gebruik van keratolytische en keratoplastische ingrediënten. Keratolytisch wil zeggen dat de overmatige verhoornde lagen verwijderd worden door het vervellen te stimuleren. Het maakt het stratum corneum zachter en vermindert de samenhang van de cellen en zo het loslaten van schilfers. Keratoplastisch betekent dat de snelheid van de celdeling wordt aangepast.
Een van de meest gebruikte ingrediënten in anti-seborroe shampoos is salicylzuur. Dit is afhankelijk van de concentratie keratoplastisch (0,1-2%) of keratolytisch (3-6%).
Geschikte anti-seborroe shampoo
Er bestaan diverse anti-seborroe shampoos waarbij elk product een andere samenstelling heeft. Welk product het beste voor het probleem van jouw huisdier is, wordt door diverse factoren bepaald. Voor behandeladvies kun je gebruik maken van een e-mail consult voor eigenaren.
Hieronder staan vijf verschillende anti-seborroe shampoos beschreven. Als je op de afbeelding klikt, dan word je verwezen naar Medpets.nl (dit zijn affiliatelinks).
De Zincoseb en Coatex shampoo worden meestal bij meer hevige seborroe klachten voorgeschreven, al dan niet met bijkomende huidinfectie.
Samenstelling: phytosphingosine (0,1%), fomblin
Tevens conditioner, stoffen die de shampoo doen schuimen en parfum op basis van groene thee-extracten
Samenstelling: salicylzuur, melkzuur, colloïdale zwavel, zink gluconaat, chloorhexidine digluconaat
Tevens: gedeïoniseerd water, kationogene oppervlakteactieve stof, betaïne, kokosnoot diethanolamide, geëthoxyleerde lanoline, verdikkingsmiddelen, conserveringsmiddelen
Samenstelling: onder meer natrium salicylaat*, hyaluronzuur, salvia (salie), zinkgluconaat, vitamine B6, ceramiden, phytosphingosine en honing
Samenstelling: water, mild reinigende bestanddelen, vitamine B6, natrium salicylaat*, linolzuur, gammalinoleenzuur, piroctone olamine, zink gluconaat, tea tree olie
Tevens: glycotechnologie (rhamnose, galactose, mannose, lauryl glucoside) en defensine technologie (peumus boldus blad extract, spiraea ulmaria extract)
Samenstelling: Chloroxylenol (2%), salicylzuur (2%), Natriumthiosulfaat (0,5%)
Werking van ‘anti-seborroe’ ingrediënten
Salicylzuur:
Keratoplastisch (0,1-2%)
Keratolytisch (3-6%)
Werkt tegen jeuk (matig)
Werkt tegen bacteriën
*natrium salicylaat werkt vergelijkbaar
(colloïdaal) Zwavel:
Werkt hetzelfde als salicylzuur
Werkt tevens tegen schimmels en parasieten
Phytosphingosine (PS):
Anti-seborroe effect
Werkt tegen microbiën zoals bacteriën
Remt ontstekingen
Zorgt voor reconstructie van de vetten in de opperhuid (belangrijke bouwsteen van ceramiden)
Zinkgluconaat:
Anti-seborroe effect
Remt talgproductie
Wat doen de andere ingrediënten?
Vitamine B6:
Zorgt voor een gezonde huid en remt talgproductie
Een tekort aan vitB6 kan ontstekingen van de huid veroorzaken (‘seborroïsche dermatitis’)
Linolzuur en ceramiden:
Belangrijke componenten van de natuurlijke vetlaag van de opperhuid (huidbarrière)
Gammalinoleenzuur (GLA):
GLA is de enige omega 6 vetzuur met ontstekingsremmende eigenschappen. Het draagt ook bij aan het herstel van de verstoorde lipidenbalans in de opperhuid
Fomblin:
Vormt een beschermende laag op het huidoppervlak, hydrateert de huid en balanceert de talgproductie
Effect op microbiële huidflora:
Pirocton olamine, honing, melkzuur/ethyllactaat, chloroxylenol
Hydrateren van de huid
Een andere belangrijke pijler is hydratatie van de huid. Een goed gehydrateerde huid kan meer hebben. Er bestaan vele hydraterende ingrediënten. De manier waarop de huid gehydrateerd wordt bepaald door het type ingrediënt: humectant of emollient. In onderstaande afbeelding is te zien hoe deze twee type ingrediënten de huid kunnen hydrateren. Humectants trekken water aan naar de huid en emollients zijn oliën die de huid afsluiten en waterverlies tegengaan.
Meeste huidverzorgingsproducten voor dieren bevatten humectants.
Opties:
- Shampoo
- Huidconditioner spray
- Spot-on
Hydraterende shampoos
Er bestaan erg veel shampoos met hydraterende eigenschappen. Meeste huidshampoos voor allergische dieren bevatten namelijk hydraterende ingrediënten ter herstel van de huid barrière.
Momenteel zijn er vier shampoos verkrijgbaar die vooral ontwikkeld zijn voor hydratatie en verzorging van de droge of gevoelige huid. De Maxani Honey complex shampoo is mijn favoriet en heeft mijn voorkeur. De shampoo werkt erg goed, verzacht ook de vacht en ruikt heerlijk. Echter heb ik zelf geen ervaring met de DermAllay Oatmeal en Vetplus Coatex havermout shampoos dus kan hier niks over zeggen. Beide bevatten havermeel/havermout als krachtig hydraterend ingrediënt.
Huidconditioner sprays
Er bestaan twee hydraterende huidconditioners voor honden en katten. De Maxani Hydralac en ICF Ermidrà spray zijn vergelijkbaar qua samenstelling en werking.
Maxani Hydralac huidconditioner spray
Maxani Hydralac is een olievrije spray die zorgt voor een soepele gehydrateerde huid zonder een vette laag achter te laten. Deze voedende huidconditioner dringt tot diep in de opperhuid door. Naast het hydrateren en het voeden is de speciale formule samengesteld om schilfers te verwijderen, talg te reguleren en de bacteriegroei te verminderen.
Samenstelling Maxani Hydralac:
Water, propyleenglycol, ureum, glycerine, benzalkonium chloride, melkzuur, hyaluronzuur, zinkgluconaat
ICF Ermidrà spray
ICF Ermidrà spray is een hydraterende en kalmerende spray voor honden, katten en paarden. Via liposomen (microcapsules) kunnen de werkzame stoffen goed de huid binnendringen en wordt de werkingsduur verlengd. Naast de hydraterende ingrediënten bevat de Ermidrà spray ook ingrediënten om de talgproductie te reguleren én de huid te kalmeren of verkoelen. Het Epilobium-extract staat ook wel bekend als het Wilgenroosje of Vuurkruid-extract. Het heeft een ontstekingsremmende, antimicrobiële en talg regulerende werking. Daarnaast werkt het ook als antioxidant. De combinatie van deze ingrediënten maakt de Ermidrà spray een geschikt product voor dieren met een gevoelige of geïrriteerde huid.
Samenstelling ICF Ermidrà spray:
Epilobium angustifolium extract, zinkgluconaat, glycerine, D-panthenol, propyleenglycol
Spot-on behandeling
Naast een shampoo en conditioner bestaan er ook pipetten voor op de huid. De inhoud van de pipet wordt na toediening verspreid over de huid via de talglaag. Er bestaan twee soorten voor spot-on behandeling. Het verschil zit ‘m vooral in de samenstelling. Beide moeten in het begin wekelijks aangebracht worden. Onderhoudsfrequentie voor de Virbac Allerderm spot-on is 1 keer per maand terwijl de Dermoscent® Essential 6 pipetten om de week toegediend moeten worden.
Let op! Deze pipetten zijn niet geschikt als de hond veel zwemt of regelmatig gewassen wordt.
Het advies is om twee tot drie dagen vóór en ná het toedienen van de spot-on de hond NIET te wassen/laten zwemmen.
Virbac Allerderm spot-on
Samenstelling: water, Skin Lipid Complex™ (ceramide 3, ceramide 6 II, ceramide 1, cholesterol, vetzuren), Glycotechnologie (Rhamnose, Galactose, Mannose), Defensine technologie (Peumus boldus leaf extract, Spiraea ulmaria extract)
Dermoscent® Essential 6 spot-on
Samenstelling: 10 essentiële oliën – oregano, rozemarijn, pepermunt, tea tree, ceder, kamfer, lavendel, kurkuma, wintergreen, kruidnagel + Hennep en neem zaad oliën + vitamine E
Preventie en behandeling van bijkomende huidinfecties
Veel honden met huidproblemen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van bijkomende huidinfecties. Dat geldt ook voor honden met ichthyose en/of seborroe.
Bij een huidinfectie met bacteriën en/of gisten zijn meeste anti-seborroe shampoos niet voldoende. De dierenarts zal dan shampootherapie met twee verschillende shampoos adviseren. Een anti-seborroe en antimicrobiële shampoo zullen dan afgewisseld worden. Het kan ook zijn dat er eerst gekozen wordt om de huidinfectie te behandelen en daarna de ichthyose of seborroe klachten. Lees meer over behandeling van huidinfecties bij de hond in het artikel ‘Behandeling van huidinfecties‘.
De genoemde anti-seborroe shampoos bevatten allemaal wel ingrediënten die een effect op bacteriën (of gisten) hebben. Echter zal de ene shampoo een beter antimicrobieel effect hebben dan de andere. Bij een bestaande milde infectie of overgroei, kunnen de Zincoseb en Coatex medicinale shampoo het beste ingezet kunnen worden.
Aanvullende producten
Naast bovengenoemde producten, zijn er nog een drietal producten die ingezet kunnen worden. De ICF Ermidrà shampoo of mousse en ICF Zincoseb spray kunnen bij sommige honden met ichthyose ook goed helpen.
Disclaimer: Sommige links in dit bericht zijn affiliatielinks. Dit betekent dat als jij op de link klikt en een artikel koopt, ik een affiliate commissie ontvang. Dit kost jou geen geld maar je helpt mij hiermee wel om deze website te onderhouden. De commissie staat los van de informatie en eventuele adviezen, deze is altijd objectief. Ik word dus niet betaald om een bepaald product te benoemen of bepaalde artikelen te schrijven.
