Functie van de talgklieren
Talg dient om de huid vet en soepel te houden. De talgklieren en talg hebben ook antibacteriële en antischimmel eigenschappen. Daarnaast hebben ze een belangrijke functie in de afweer doordat zij bouwstenen voor de vorming van de huidbarrière leveren. De uitscheiding van feromonen zou ook via de talgklieren plaatsvinden. Kortom: deze kliertjes zijn van essentieel belang voor het dier en vernietiging hiervan kan een reeks aan problemen in de hand werken. Bij sebaceous adenitis worden de talgklieren vernietigd waardoor er minder tot geen talg geproduceerd wordt.
Steriele talgklierontsteking
Sebaceous adenitis of steriele talgklierontsteking is een aandoening waarbij de talgklieren betrokken zijn. De precieze oorzaak van de talgklierontstekingen is niet helemaal bekend. Het wordt bij de keratinisatie-stoornissen (=problemen met de verhoorning en vorming van de opperhuid) ingedeeld maar ook bij de immun gemedieerde aandoeningen. Uit onderzoek blijkt dat de talgklieren ontstoken raken door een immuungemedieerde reactie van het lichaam. Uiteindelijk leidt deze reactie en ontstekingen tot vernietiging van de talgklieren.
Sebaceous adenitis komt regelmatig voor. Deze aandoening wordt vaker bij bepaalde hondenrassen gezien en symptomen ontstaan vaak op jonge tot middelbare leeftijd. Bij Standaard Poedels en Akita’s lijkt er sprake te zijn van een genetische component (verdenking op recessieve overervering). Andere rassen met een predispositie zijn Hongaarse Vizsla en Samojeed. De laatste jaren zien we deze huidaandoening ook regelmatig bij Poedel-kruisingen (bv. Labradoodle of Goldendoodle).
Hoe ziet het eruit?
Karakteristiek voor sebaceous adenitis is milde tot ernstige schilfering. De schilfers worden vooral op de rug, nek en bovenop de kop gezien. Andere voorkeursplekken zijn oren (met name de oorschelp) en staart.
De huidklachten kunnen lokaal voorkomen, maar ook uitbreiden over meerdere plekken op het lichaam of zich uitbreiden over de gehele romp.
Immuun gemedieerde aandoeningen kunnen tot uiting komen door een combinatie van genetische factoren en omgevingsinvloeden. Bij sebaceous adenitis wordt bij de verschillende hondenrassen en -kruisingen diverse symptomen gezien. Bij langharige honden blijven de schilfers goed plakken aan huid en vacht en heeft deze een dof en droog aspect. Bij kortharige rassen zijn de schilfers vaak fijn en zitten los in de vacht. Bij kortharige rassen zien we kringen met kale plekken of meerdere kale plekken (alsof de vacht door motten is aangevreten, ‘moth eaten aspect’ → zie foto). Bij langharige rassen verdwijnt de onderwol (secundaire haren) met een dunne piekerige vacht of wijdverspreide kaalheid als gevolg. Bij Akita’s zien we ook een vette huid en vacht en rode plekjes en pukkels. Ook kunnen ze tegelijkertijd koortsig en sloom zijn of vermageren.
Een ander karakteristiek verschijnsel zijn zgn. ‘folliculaire casts’. Folliculaire casts zijn haren met een kring van vuil en talg bij de haarwortel of soort van korstvorming rondom een plukje haren.
Diagnose en behandeling
De diagnose wordt gesteld op basis van het klinische beeld en weefselonderzoek van huidbiopten (histopathologie). Tevens is het belangrijk om andere ziektes die een vergelijkbaar klinisch beeld kunnen geven uit te sluiten. Denk hierbij aan primaire seborroe en oorzaken van secundaire seborroe (hormonale aandoeningen, oppervlakkige bacteriële huidinfectie, demodicosis).
Behandeling
De behandeling bestaat uit meerdere componenten:
- Ontstekingsreactie remmen en verdere verwoesting van talgklieren voorkomen
- Schilfers en korstjes verwijderen (shampootherapie)
- De huid verzorgen en hydrateren met een huidconditioner of vochtinbrengende producten
- Bijkomende huidinfecties behandelen (indien aanwezig)
Ontstekingsreactie remmen
Om de immuun gemedieerde ontsteking gericht op de talgklieren te remmen en verergering te voorkomen, worden meestal cyclosporine of corticosteroïden ingezet.
Bij milde klachten is supplementatie van omega 3 vetzuren in combinatie met shampootherapie en huidverzorging soms voldoende.
Niet elk supplement met omega 3 vetzuren is geschikt. De dosering en ingrediënten van het supplement zijn belangrijk en bepalen het effect. Kies altijd voor een supplement met EPA, DHA én vitamine E, bijvoorbeeld PUUR omega-3 capsules.
Shampootherapie
In het artikel ‘behandeling van ichthyose‘ kun je meer lezen over anti-seborroe behandeling. Bij sebaceous adenitis gaat er iets mis bij de vorming van de opperhuid door de ontstekingsreactie in en rond de talgklieren. De talgklieren raken verwoest waardoor de huid minder talg en vetzuren bevat. Om de huid te herstellen kun je het beste gebruik maken van anti-seborroe shampoos.
Geschikte shampoos:
- Maxani SeboSilk (deze heb ik samen met Maxani ontwikkeld)
- Virbac Sebolitic
- ICF Zincoseb
Huid verzorgen en hydrateren
Hydrateren van de huid kan op meerdere manieren:
- Shampootherapie
- Huidconditioner (zie verder)
- Spot-on behandeling
Geschikte shampoos:
- Maxani Honing complex shampoo
- Dermazyme® gold shampoo
Spot-on behandeling:
Gebruik de pipetjes volgens de gebruiksaanwijzing. Let op: de pipetjes werken via de talglaag en kunnen het beste pas ingezet worden als de klachten redelijk onder controle zijn.
- Virbac Allerderm pipetten
- Dermoscent Essential 6 pipetten
Huidconditioner voor de hond
Maxani Hydralac is een olievrije spray die zorgt voor een soepele gehydrateerde huid zonder een vette laag achter te laten. Deze voedende huidconditioner dringt tot diep in de opperhuid door. Naast het hydrateren en het voeden is de speciale formule samengesteld om schilfers te verwijderen, talg te reguleren en de bacteriegroei te verminderen.
Samenstelling:
Water, propyleenglycol, ureum, glycerine, benzalkonium chloride, melkzuur, hyaluronzuur, zinkgluconaat
Bijkomende huidinfecties behandelen
De dierenarts kan door middel van cytologisch onderzoek bepalen of jouw huisdier een huidinfectie heeft.
Voor het behandelen van bacteriële huidinfecties of Malassezia dermatitis zijn er antimicrobiële shampoos en huidverzorgingsproducten op de markt verkrijgbaar (bv Maxani PyoMax of Douxo Pyo lijn).
Er bestaan ook anti-seborroe shampoos met antimicrobiële ingrediënten (bv. Zincoseb shampoo). Lees in het artikel ‘Huidinfecties bij de hond‘ meer over bacteriële of gisten infecties van de huid.
